Gebze Teknik Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Binay liderliğindeki “Formik Asit Üretimi İçin Biyomimetik CO2 Fiksasyonu ve Kullanımı (BIOCUF)” projesi, Avrupa Birliği’nin saygın destek programı Ufuk Avrupa’nın Temiz Enerji Geçiş Ortaklığı (CETPartnership) alt bileşenine sunulan 2024 çağrısı içinde onaylandı.
Titiz bir değerleme sürecinden geçen proje, 2 milyon 100 bin avroluk bir bütçeyle desteklenmeye hak kazandı. Projenin ana amacı, karbondioksiti biyoteknolojik yöntemlerle yüksek katma değerli moleküllere dönüştürebilen inovatif bir cihazın tasarlanmasıdır. Bu cihaz, karbondioksit salınımının yoğun olduğu araç egzozları ve fabrika bacaları gibi sistemlerin çıkış noktalarına entegre edilecektir.
Bu devrim niteliğindeki proje, çevresel sürdürülebilirliği desteklerken atık karbondioksidi ekonomik bir kaynak haline getirmeyi hedefler ve bilim dünyasına ve endüstriye yeni bir bakış açısı sunar.
“KARBONDİOKSİDİN ENERJİYE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DAHA CAZİP”
Prof. Dr. Barış Binay, 2018 yılında Doğu Marmara Kalkınma Ajansı’nın maddi destek sağladığı Gebze Teknik Üniversitesi bünyesinde Biyoproses alanında araştırma yapan Gebze Enzim Tanıma Merkezi’ni (GETM) kurduklarını belirtti. Binay, bu merkezin biyoproses yöntemlerini kullanan araştırmacılara ve işletmelere gerekli altyapı, ekipman ve bilgiyi sağladığını vurguladı.
GETM’nin açılmasından bu yana, enzimler ve biyoproses süreçlerinden faydalanan birçok işletmeye destek verdiklerini dile getiren Binay, merkezin birikimleriyle uluslararası işbirliklerini güçlendirdiklerini ve küresel projelere katkı sağladıklarını ifade etti.
Karbondioksit üzerindeki çalışmalara da değinen Binay, “Dünya genelinde karbondioksit salınımı kaçınılmaz bir durumdur. Ancak bu salınımın depolanması veya ortadan kaldırılması yerine, enzimatik yöntemlerle yüksek katma değere ve enerjiye sahip moleküllere dönüştürülmesinin daha etkili bir çözüm olacağını belirledik,” dedi.
Prof. Binay, Finlandiya, İtalya, Yunanistan ve Türkiye’den 6 üniversite ve 12 paydaşla ortaklaşa hazırlanan BIOCUF projesini, Ufuk Avrupa Programı kapsamında CETPartnership’e sunduklarını aktardı. Projenin yenilikçi yönünü şu şekilde açıkladı: “Salınılan karbondioksitin, oda koşullarında ve ek enerji tüketmeden enerji değeri taşıyan formik asit gibi bir moleküle dönüştürülmesi bizim için çok önemli bir inovasyondur.”
Bu proje ile çevresel sürdürülebilirlik ve enerji verimliliği adına önemli bir adım atmayı hedeflediklerini vurgulayan Binay, biyoteknolojik çözümlerle karbondioksit salınımını değerli bir kaynağa dönüştürmeyi amaçladıklarını belirtti.
TÜRKİYE’NİN KOORDİNATÖRÜ OLDUĞU İLK CETP PROJESİ
Prof. Dr. Barış Binay, geliştirecekleri tasarımın iki temel uygulama alanı olacağını açıkladı. İlk olarak, modifiye enzimlerin kullanımıyla mekanik bir tasarım oluşturulacak. Planlanan açık proses, öncelikle araçların egzoz borularına ve endüstriyel tesislerin bacalarına entegre edilecektir. Binay, bu süreci şu şekilde detaylandırdı:
“Araçların egzoz borularındaki karbondioksit ve türevleri, tasarladığımız prosesten geçtiğinde formik asite dönüşecek. Elde edilen formik asit, aracın yakıt tankına geri gönderilecek ve araçta enerji kaynağı olarak yeniden kullanılabilecek. İkinci temel uygulama ise endüstriyel bacalara takılacak proses tasarımıyla ilgilenecek. Yakalanan karbondioksit formik asite dönüştürülerek sonunda piyasada talep gören, yüksek katma değerli formik asit üretilecek. Böylece, enerji tüketmeden ve atık oluşturmadan, enerji değeri taşıyan bir molekül elde edilecek.”
Binay, Gebze Teknik Üniversitesi’nin harcama yetkisine sahip olduğu 2,1 milyon avroluk BIOCUF projesini yakın bir zamanda başlatacaklarını belirtti. Projeye ilişkin ayrıntıları paylaşan Binay şunları söyledi:
“Projemizde, Yunanistan ve Finlandiya ortakları enzimlerin mutantlarını geliştirecek. Daha sonra, Yunanistan’daki ekip bu süper mutantları katalitik süreç ile bir prosese dönüştürecek. Son olarak, İtalyan bir otomotiv şirketi, geliştirdiğimiz prosesi araçlarda kullanılabilir hale getirerek ticarileştirme sürecini başlatacak. Proje ile ilgili yapılan mobilizasyon ve deneysel çalışmaların tüm maliyetleri projeden karşılanacaktır.”
Proje süresinin üç yıl olacağını belirten Binay, ayrıca şu açıklamayı yaptı: “Daha önce üye olarak katıldığımız CETP projeleri mevcuttu, ancak Türkiye’nin lideri olduğu ve üniversitemizin koordinatörü olduğu ilk CETP projesi bu.”
